Thức ăn kỵ thuốc trong đông y
Trong kho tàng kinh nghiệm dùng thuốc của Y học cổ truyền phương Đông, có một mảng tri thức quan trọng nhưng xưa nay ít được chú ư đúng mức: Đó là sự tương kỵ giữa thức ăn và thuốc đông y. Nếu phạm phải những điều cấm kỵ này, không chỉ làm giảm hoặc mất tác dụng chữa bệnh của thuốc, mà c̣n ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ người bệnh, thậm chí có thể gây chết người trong khoảnh khắc.
V́ thế không riêng thầy thuốc mà cả bệnh nhân (người dùng thuốc) đều phải nắm rơ nội dung các điều cấm kỵ ấy.
Theo các y văn cổ, chúng tôi xin lược thuật một số thức ăn và vị thuốc tương kỵ như sau:
Nhân sâm kỵ Cải củ
Mật ong kỵ Hành sống và Rau hẹ
Hà thủ ô kỵ tất cả các loại huyết, Cải củ, Hành.
Bán hạ, Xương bồ kỵ Thịt dê, Tiết dê, Đường, mạch nha
Thương truật kỵ Cá trắm, Chim sẻ, Quả đào, Quả mận, Ngô, Tỏi
Miết giáp kỵ Rau dền, Trứng gà
Đơn sâm, Phục linh, Phục thần kỵ dấm và các thức chua
Hoàng liên kỵ Thịt heo, nước lạnh
Địa hoàng kỵ các thứ huyết, Củ cải, Hành, Trà.
Bạc hà kỵ Thịt ba ba
Kinh giới kỵ Cá nóc, Cá không vẩy, Thịt lừa, Thịt ngựa, Cua c̣ng.
Cam thảo kỵ thịt heo, Rong biển, Cải th́a.
Ba đậu kỵ thịt heo rừng, Măng cây lau, Tương đậu, nước lạnh.
Châu sa kỵ Cá chép và các loại có máu sống.
Thường sơn kỵ Hành sống, rau sống.
Khinh phấn kỵ các loại máu.
Tử tô, Thiên môn đông, Long cốt kỵ Cá chép.
Mạch môn đông kỵ Cá giếc.
Ô đầu, Phụ tử, Thiên hùng kỵ nước Đậu xị, Đường mạch nha
Uy linh tiên kỵ trà.
Lỗ xa (hay năo xa) kỵ tiết dê.
Lê lô, Tỳ ma tử (hạt thầu dầu) kỵ đậu rang.
Thổ phục linh kỵ Trà, giấm và các thức ăn chua.
Qủa thị kỵ Thịt cua.
Quy đầu kỵ thịt heo, Rau dền.
Hoài sơn kỵ miến.
Tiên mao, Ngưu tất kỵ thịt trâu, ḅ.
Cát cánh kỵ thịt heo.
Thương nhĩ tử kỵ Thịt heo, Thịt ngựa.
Bổ cốt chỉ kỵ tiết heo.
Ngô thù du kỵ Thịt heo, Tim heo.
Mẫu đơn b́ kỵ Ng̣, Tỏi.
Thương mục kỵ Thịt chó.
Trên đây là những thức ăn và vị thuốc đông y đối kỵ lẫn nhau mà từ kinh nghiệm thực tiễn lâu đời, tiền nhân đă đúc kết để lại trong kho tàng thư tịch y học cổ truyền. Hiện nay, mặc dù chúng ta vẫn c̣n chưa biết rơ v́ sao chúng kỵ nhau, nếu đồng thời dùng chúng có phản ứng tác dụng ǵ xảy ra bên trong, nhưng thiết nghĩ cẩn thận vẫn hơn. Tốt nhất chúng ta nên lưu ư tránh dùng một lúc các loại thuốc và thức ăn tương kỵ đă nêu, để đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Đồng thời rất mong các nhà khoa học sử dụng thành tựu kỹ thuật hiện đại, quan tâm để t́m hiểu nghiên cứu làm sáng tỏ các vấn đề tương kỵ này.
Ngoài ra, theo truyền thuyết dân gian lâu đời, nhân dân cũng có nhiều kinh nghiệm về sư tương kỵ các loại thức ăn với nhau. Ví như Chuối chát (Chuối sứ, Chuối hột) không được ăn cùng với mật đường. Nếu ăn có thể ngộ độc chết người.
Gan dê không được ăn cùng với măng, nếu ăn sẽ hại mắt, bị mù.
Thịt Ba ba không được ăn cùng với rau dền. Bào ngư không được ăn với mộc nhĩ nếu ăn sẽ sinh bệnh phong, hai chân yếu lả.
Hạnh nhân không được ăn dở sống dở chín, nếu ăn trúng độc thân thể, tím xanh mà chết.
Thịt vịt không được ăn cùng với thịt ba ba, quả mận, quả dâu.
Thịt vịt trời không được ăn cùng mộc nhĩ , đậu xị, hồ đào nhục (thịt quả óc chó).
Thịt dê không được ăn với bí đỏ, (bí ngô).
Đậu phụ không được ăn với dưa chuột.
Qủa đào, quả hạnh có hai nhân, quả dưa có hai cuống ăn đều nguy hại đến sức khoẻ.
Lược thuật những kinh nghiệm y học cổ truyền và y học dân gian về các thức ăn và thuốc tương kỵ trên đây chắc hẳn sẽ c̣n nhiều thiếu sót, mong được bạn đọc và các thầy thuốc y học cổ truyền sưu tầm bổ sung thêm. Ngoài ra, từ những tư liệu đang tồn nghi này, rất mong được các nhà khoa học các ngành liên quan cùng thăm ḍ, khảo sát, nghiên cứu và phổ biến để kết luận rộng răi trong nhân dân, góp phần bảo vệ sức khoẻ cộng đồng .
ĐYS Đặng Ánh Tuyết_NCTQ số 10
http://www.caythuocquy.info.vn/old/modules.php?name=News&opcase=detailsnews&mid=771&mcid=247&pid=&menuid=450
|
Trang Chính