Dược Vị

  Toa Thuốc

  Diễn Đàn

  Đăng Nhập

  Đăng Ký

<< Đăng Chủ Đề Mới >>

Tài Liệu Tham Khảo: Các Sách Cổ Về Đông Y-Chữa Bệnh - posted by justme (Hội Viên) on January , 22 2013

Just t́m thấy trên trang thư viện quốc gia 1 loạt các tài liệu cổ về Đông Y nên đă copy đường link vào đây để mọi người tiện tham khảo, rất tiếc là các tài liệu này toàn bằng Hán văn, rất nhiều trong số đó chưa được dịch ra Tiếng Việt để các sinh viên theo hoc YHCT có thể tiếp cận được. Hi vọng 1 ngày không xa các tài liệu này sẽ được dịch ra Tiếng Việt v́ sự phát triển của nền YHCT Danh sách sách về Chữa Bệnh: 輯驗癰疽 Tập nghiệm ung thư http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/617/ Những bài thuốc đặc trị các loại ung thư trên cơ thể con người, có h́nh vẽ minh hoạ chi tiết từng loại. Từ tờ 63 đến 83 có chép bài Thập tam phương gia giảm 十三方加减 bằng chữ Nôm 外科樞要大全Ngoại khoa khu yếu đại toàn http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/844/ ¿Tờ tên sách, ḍng bên phải: Thái y cổ tiên hiền viện tạo nguyên bản 太伊古先賢院造原本, ḍng bên trái: Đinh măo tân tả 丁卯新寫. Hiệu chính vô ngoa 効正無訛. Mặt sau: Thời Gia Long lục niên tuế Đinh Măo (1807) 嘉隆六年歲丁卯. Tân Kiến An Lạc Vĩnh Mỗ tả 新建安樂永姥寫. Cách tŕnh bày thể hiện như bản này là chép theo một bản sách in đă được in ra vào năm nói trên, hoặc cũng có thể hiểu sách đang chuẩn bị để làm bản mẫu đem khắc in. Theo mục lục, sách gồm 4 quyển: Quyển 1: Đông tập, gồm 21 mục: nói về cách chẩn trị các bệnh sang thương. Quyển 2: Tây tập, 21 mục: Năo thư, nhĩ thương, tân thư, luỹ lịch, thời đổ bệnh, thời độc, trá thư, phát bối, phế thư phế uỷ¿ Quyển 3: Nam tập, 18 mục: thận ung, nang ung, huyền ung, tiện ung¿ Quyển 4: Bắc tập: sang thương các chứng phụ phương, tiêu đề các phụ phương, thác lư tiêu độc tán¿. 良醫家傳外科治癰疽門 Lương y gia truyền ngoại khoa trị ung thư môn http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/1039/ ¿Sách thuốc chữa các loại bệnh: 1. Chữa bệnh ung thư gồm các bài thuốc: Thần ứng tán, nhất trị sinh cơ định thống tán¿Có h́nh vẽ minh hoạ các chỗ có thể bị ung thư như cổ, ngực, tay, ngũ tạng¿2.Thương sang kinh nghiệm toàn thư: các loại bệnh và thuốc chữa họng, lưỡi, các bệnh và thuốc chữa viêm răng, các bệnh và thuốc chữa ṿm họng, sưng họng, các bệnh và thuốc chữa tai¿¿ 六味加減法 Lục vị gia giảm pháp http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/821/ ¿Điều chế thuốc lục vị cho người lớn và trẻ em. Có các bài thuốc: Bồi thổ cố trung phương, Tư thủy nhuận táo phương, Thống tàng phương, Ḥa can ôn thận phương¿Nội dung trích chép các bài thuốc của Hải Thượng Lăn Ông¿ [家傳醫方] [Gia truyền y phương] http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/453/ Nội dung ghi chép tổng hợp các chứng bệnh và những phương pháp chữa trị như: Đại đầu bệnh môn 大頭病門, Diện bệnh môn 面病門, Nhăn bệnh môn 眼病門, Nhĩ bệnh môn 耳病門, Tị bệnh môn 鼻病門, Khẩu bệnh môn 口病門¿ 醫學入門 Y học nhập môn (q.01) http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/463/ Những tri thức cơ bản về y học, tŕnh bày theo trật tự sau đây: Quyển thủ: phàm lệ, các sơ đồ về tiên thiên, trời (đất, người, vật, khí hậu tương quan với nhau; tên họ những nhà y học các đời... Quyển 1: kinh lạc, tạng phủ, cách xem bệnh, cách xem mạch, cách châm cứu¿ Quyển 2 và Q2 (tiếp): bản thảo (loại hàn, loại nhiệt, loại ôn hoà, loại khô táo...); Quyển 4: ngoại cảm (trúng thử, thương hàn, nội thương). Quyển 4: tạp bệnh (ngoại cảm, nội thương). Quyển 5: phụ khoa, nhi khoa, ngoại khoa. Quyển 6: bài phú nói về cách dùng thuốc chữa tạp bệnh. Quyển 7: thuốc dùng trong phụ khoa, nhi khoa, ngoại khoa¿ 辨證奇聞 Biện chứng ḱ văn (q.01-02): http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/472/ Quyển 1-2: Mục lục, nguyên nhân và các bài thuốc chữa bệnh thương hàn, trúng hàn, trúng phong, t́ thống, tâm thống, yếu thống¿; quyển 5-6: Phương pháp chữa trị các bệnh quan cách, trúng măn, cổ trướng, hoả nhiệt, táo bón, tiêu khát¿; quyển 9-11: Phương pháp chữa trị các bệnh đại tiểu tiện bí bất thông, cường dương, phát ban, ôn dịch, huyết khô, huyết băng, điều kinh¿; quyển 12-15: Phương pháp chữa trị các bệnh về phụ nữ, trẻ em, ngoại khoa. 補遺真傳醫學源流 Bổ di chân truyền y học nguyên lưu (q.04) http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/476/ Các bài thuốc chữa các bệnh được chia theo 12 môn: Huyền vận môn, đầu thống môn, phúc thống môn, yêu thống môn, hiệp thống môn, chư khí môn, thống phong môn, và chư trùng môn¿ Trong mỗi môn có chia thành từng loại bệnh nhỏ, có nói rơ nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa trị 筆華醫鏡 Bút hoa y kính (q.02-04) http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/478/ Quyển 2 (24 tờ): Các bài thuốc chữa các bệnh liên quan đến vị bộ, thận bộ, bàng quang, đại tiểu tràng, tam tiêu¿ Quyển 3 (16 tờ): Các bài thuốc chữa các bệnh trẻ em từ lúc sơ sinh. Quyển 4 (19 tờ): Các bài thuốc chữa các bệnh phụ nữ như các bệnh về khí huyết, thai sản, kinh nguyệt¿ 古方Cổ phương http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/483/ Các bài thuốc chữa bệnh trẻ con, người lớn như: chứng cảm trẻ em, bệnh đau mắt, các bài thuốc bồi bổ sức khoẻ, bệnh trúng phong, bệnh thấp, bệnh thận, bệnh thương hàn, đi ngoài ra máu¿ 古方要藥并性藥全攷 Cổ phương yếu dược tịnh tính dược toàn khảo http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/484/ Tên các bài thuốc và các bệnh để điều trị bằng các thang thuốc ấy. Các vị thuốc cần thiết cho một thang thuốc. Có dạy cách dùng thuốc, những điều cấm kị khi dùng thuốc¿ Phần cuối có ghi tính chất và tác dụng của 173 vị thuốc bắc. 家傳診痘要夬 Gia truyền chẩn đậu yếu quyết http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/496/ Nguyên nhân gây bệnh, những hiện tượng biểu hiện của bệnh, phương pháp chuẩn đoán và cách thức điều trị bệnh đậu mùa. Có các h́nh vẽ minh hoạ về những biểu hiện của bệnh đậu mùa ra bên ngoài cơ thể con người. 心傳祕決新書 Tâm truyền bí quyết tân thư http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/592/ ¿Bản chép tay quyển 1 của bộ Hải Thượng Lăn Ông, đề là: Hải Thượng Lăn Ông quyển chi nhất 海上懶翁卷之一 [針灸法總要] [Châm cứu pháp tổng yếu] http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/694/ ¿Tập sách viết về y lư, nguyên sách không có tên: 1- Các huyệt trên cơ thể con người, có h́nh vẽ minh họa, cách châm cứu chữa bệnh, trị chữa các bệnh: đau bụng, các chứng phong, bệnh trẻ em¿Sách diễn giải bằng chữ Nôm. 2- Kinh lạc khởi chỉ: Thủ thái âm phế kinh, Thủ dương ninh đại tràng kinh, Túc dương minh vị kinh, Túc thái âm t́ kinh, Thủ thiếu âm tâm kinh, Thủ thái dương bang quang kinh, Túc thiếu âm vị kinh, Túc thiếu dương đảm kinh, Túc quyết âm can kinh¿¿. 百症藥詩家傳 Bách chứng dược thi gia truyền http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/673/ ¿Sách ghi các bài thuốc chữ các loại bệnh, chia thành từng loại: Bổ khí huyết, bổ chân, bổ chân âm khái thấu, hành khí điều khí, tiêu thực tính, bệnh phụ nữ, bệnh thấp, bệnh thổ, bệnh nhiệt¿¿. 經驗單方 Kinh nghiệm đơn phương http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/800/ ¿Sách chép theo bản sách của Ngô Hưng Tiền (Trung Quốc). Nội dung gồm 4 phần: 1.Đơn phương trích yếu, gồm các bài thuốc chữa các loại bệnh: trúng phong, dự pḥng trúng phong, khái thấu, thương hàn ôn dịch, bệnh lị, hắc loạn thổ tả, tâm khí thống, hoàng đản, đầu thống chư chứng, mục tật, nhĩ tật, nha thống nha cam, yết hầu chư chứng¿2.Nữ khoa toản yếu, các bài thuốc chữa bệnh phụ nữ: Điều kinh đại pháp, cầu tự, bảo sản tổng luận, thụ thai bảo hộ, thai tiền phương luận. 3.Bảo anh toản yếu, các bài thuốc chữa bệnh phong, đậu chứng, tiểu nhi cam chứng. 4.Lương phương bổ di, các bài thuốc hay ghi bổ sung: tế thế phương, tạp bệnh chứng chư phương, hứa chân quân thất bảo như ư tiên đơn¿¿. 楊氏醫方國語歌 ¿ Dương thị y phương quốc ngữ ca http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/953/page/1 ¿Bài thơ chữ Nôm làm theo thể lục bát viết về các bài thuốc chữa bệnh. Mỗi bài thuốc đều ghi tên các vị thuốc, liều lượng, cách dùng và công dụng của bài thuốc đó như: nhị trần thang, ngũ linh tán, huyền vũ thang, tứ quân thang¿¿ 經驗良方 Kinh nghiệm lương phương http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/1015/ ¿Sách thuốc của nhà cao đan hoàn tán Y Lâm đường 醫林堂, hiệu Tường Phong 祥峯. Tên sách bên trong đề: Đậu khoa toản yếu toàn tập 痘科篡要全集. Đầu sách vẽ h́nh bộ mặt người có ghi chú về từng bộ phận trên khuôn mặt. Tiếp đến là phần Diện bộ quyết 面部訣(bài ca tóm tắt yếu quyết xem mặt chẩn bệnh). Phương pháp điều trị và các thang thuốc chính điều trị bệnh đậu¿ 異授眼科 Dị thụ nhăn khoa http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/1090/ ¿Sách thuốc nói về bệnh đau mắt và cách chữa trị. Đầu sách kê 68 câu hỏi về bệnh mắt như: khi không bỗng dưng thấy tối tăm mặt mũi, mắt đỏ và sưng lên, mắt sưng đỏ xây mẩm mà không đau¿Cuối bảng mục lục mới đến bài Tựa. Đại ư nói: Đôi mắt của con người giống như mặt trời mặt trăng của trời, là cái biểu hiện ra bên ngoài của các bộ phận bên trong¿Hiểu các bệnh về mắt sẽ có lợi cho việc trị bệnh¿¿ 辨證奇聞 Biện chứng ḱ văn (q.01-02) http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/472/ Quyển 1-2: Mục lục, nguyên nhân và các bài thuốc chữa bệnh thương hàn, trúng hàn, trúng phong, t́ thống, tâm thống, yếu thống¿; quyển 5-6: Phương pháp chữa trị các bệnh quan cách, trúng măn, cổ trướng, hoả nhiệt, táo bón, tiêu khát¿; quyển 9-11: Phương pháp chữa trị các bệnh đại tiểu tiện bí bất thông, cường dương, phát ban, ôn dịch, huyết khô, huyết băng, điều kinh¿; quyển 12-15: Phương pháp chữa trị các bệnh về phụ nữ, trẻ em, ngoại khoa. 診家正眼 Chẩn gia chính nhăn http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/700/ ¿Nội dung chép lại sách thuốc Trung Quốc của tác giả Lư Sĩ Tài [李士材]. Sách chia làm 2 phần Thượng, Hạ, có phàm lệ và mục lục¿. 指南備要Chỉ nam bị yếu http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/710/ ¿ Sách gồm nhiều phần: 1- Chỉ nam bị yếu [指南備要] : Bài ca chữ Nôm, Hán thể lục bát luận về các chứng bệnh. Bên trên viết thơ chữ Nôm, dưới kê các bài thuốc và công dụng bằng chữ Hán. 2- Ngoại khoa chư sang thương phong chẩn [外科諸瘡疡風疹] : thơ lục bát bằng chữ Nôm luận về các bệnh như lở ngứa, ung nhọt¿và các phương thuốc điều trị. 3- Phụ nhân thất nữ khoa [婦人室女科] : bài thơ chữ Nôm thể lục bát bàn về các loại bệnh của phụ nữ như: băng huyết, lậu huyết, bế kinh, thai ngang, thai ngược, sót nhau, động thái, đau tim, bí đại tiểu tiện¿4- Tiểu nhi khoa [小兒科]: thơ chữ Nôm thể lục bát luận về các bệnh trẻ em như: khóc dạ đề, kinh phong, cam tích, kiết lị, ho, phù nề, bệnh đậu, ma đậu¿Cách xem biết triệu chứng lên đậu trẻ em, các bài thuốc chữa và cách kiêng khi đậu bay¿. 正御医官家傳 Chính ngự y quan gia truyền http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/917/ ¿Trên sách đề: Bắc Ninh Từ Sơn Đông Ngàn Đông ấp chính ngự y quan gia truyền thư 北寧慈山東岸東邑正御医官家傳書(sách thuốc gia truyền của quan chánh ngự y người ấp Đông huyện Đông Ngàn, phủ Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh), chưa rơ chính xác chỉ vị ngự y nào. Sách kê các phương thuốc chữa các bệnh: Thương hàn- Hư chứng- Nội chứng- Ho- Đi ngoài- Nôn mửa- Phù thũng- Lị- Lao nhiệt- Chướng bụng- Đau bụng- Đau lưng- Đau mắt- Viêm miệng- Viêm mũi- Xuất huyết. Một số bài thuốc chữa bệnh phụ nữ: Chứng viêm nhiễm- Thai sản: Xảy thai, động thai, ứ huyết sau sinh, trúng gió sau đẻ. Trước mỗi căn bệnh có nói về triệu chứng của bệnh đó, viết theo thể thơ Nôm 6-8. Sau đó là kê các thang thuốc bắc chữa bệnh¿ 救偏瑣言Cứu thiên toả ngôn http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/933/ ¿Sách y dược học Trung Quốc khắc in lại theo nguyên bản của nhà Phúc Hưng đường Trung Quốc. Đầu sách có mục Toả ngôn bị dụng lương phương 瑣言備用良方 gồm nhiều phương thuốc chữa bệnh¿ 面上蒸热洗眼立效 Diện thượng chưng nhiệt tẩy nhăn lập hiệu http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/486/ Các bài thuốc chữa các bện về mắt, bệnh đậu, bệnh thấp, bệnh cam, bệnh sởi, bệnh tràng nhạc¿ Có các h́nh vẽ mô tả từng bệnh trên cơ thể con người. Phần sau là các bài thuốc tiêu phong tán, châm độc tán, thăng ma hoà khí tán, tam hoàng tán¿ 異授眼科 Dị thụ nhăn khoa http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/1090/ ¿Sách thuốc nói về bệnh đau mắt và cách chữa trị. Đầu sách kê 68 câu hỏi về bệnh mắt như: khi không bỗng dưng thấy tối tăm mặt mũi, mắt đỏ và sưng lên, mắt sưng đỏ xây mẩm mà không đau¿Cuối bảng mục lục mới đến bài Tựa. Đại ư nói: Đôi mắt của con người giống như mặt trời mặt trăng của trời, là cái biểu hiện ra bên ngoài của các bộ phận bên trong¿Hiểu các bệnh về mắt sẽ có lợi cho việc trị bệnh¿¿ 痘疹全集 Đậu chẩn toàn tập http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/316/ Sách do nhà y học nổi tiếng Trung Quốc Phùng Triệu Trương soạn. Quyển 1: Khái luận về bệnh đậu mùa như nguyên nhân gây bệnh, diễn giải về bệnh, thức ăn kiêng kị¿; quyển 2: Tổng luận những điều cốt yếu của bệnh đậu mùa. 痘中雜症 Đậu trúng tạp chứng http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/738/ ¿Q.1: Bàn chung về phép chẩn đoán và chữa trị bệnh đậu mùa: Đậu trúng tạp chứng ca [痘中雜症歌]; Chẩn đậu mạch ca [ 疹痘脈歌]¿ Q.2: Cách chữa trị khi bệnh mới phát: Sơ nhiệt nghịch chứng ca [初热逆症歌], đậu sơ nhiệt hiểm chứng [痘初熱險症], bại độc tán [敗毒散], gia vị ích nguyên tán [加味益元散]¿ Q.3: Các triệu chứng bệnh lư: Đầu cao đái hắc chứng luận [頭窯带黒症論], sắc bạch b́ bạch chứng đồ [色白皮白症圖], gia giảm hồi thương tán hỏa thang [加減回倉散火湯], báo đậu xuất nhi phục một [报痘出而復没] . Q.4: Các phương thuốc: Thái ất cao [太乙丹], thốn kim đan [寸金丹]¿. 加減十三方 Gia giảm thập tam phương http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/764/ ¿Sách y dược, kê tên các cây thuốc: đại phong tử, thủ nhân thủy ngân, pḥng phong đinh hương, lan mạt tử¿Từng nhóm cây có ghi công dụng chữa bệnh ǵ, như: Trị phong thống chứng [治風痛症]- Nhĩ tập chứng [耳襲症]- Mục thống chứng [目痛症]- Khẩu bệnh chứng [口病症]- Thũng thống [腫痛]- Xỉ thống chứng [齒痛症]- Thổ huyết chứng [土眓症]- Thoát giang chứng [捝扛症]- Kinh quư chứng [驚季症]- Lâm bế chứng[淋閉症]- Hoa Đà chân nhân thương mạch luận [華陀真人滄脉論]: nói về các mạch độc...Các phương thuốc trị bệnh phụ nữ. Cuối sách chép mấy bài phú, văn tế: Tiền Xích Bích phú (Nôm), Tống bần tế văn (Nôm) [宋貧祭文], Tế tử bái khấn trướng văn [祭子拜懇悵文], Môn sinh khấp mẫu sư trướng văn [[門生泣母師悵文], Chinh Tây tướng sĩ tế văn [征西將士祭文]¿. 家傳活嬰祕書 Gia truyền hoạt anh bí thư http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/766/ ¿Nội dung: Sách dạy các bài thuốc chữa bệnh cho trẻ con như: kinh gian, kinh phong, hổ mang, suyễn cấp, ho nhiệt, nhiệt tử, hàn tả, lỵ ra máu, hỏa phong, sài, nôn mửa, phù thũng¿Các phương thuốc chữa bệnh: chữa kinh giản, bụng trướng, đại tiểu tiện bất lợi, trước hết uống bài Tiên sa hoàn, nếu bụng không trướng dùng Kim ngọc hoàn¿Luận ngoại thang chứng: các bài thuốc chữa mạn kinh, hầu đơn, cấp kinh phong¿Sát diện bộ luận đoán (nh́n mặt người để đoán bệnh): trên trán sắc hồng th́ nhiệt táo, sắc xanh th́ bệnh kinh, mặt mũi tối tăm u ám ứng với sự chết¿Diện bộ khí sắc đồ: cách xem sắc mặt, luận tiểu nhi biến chứng: biến chứng các bệnh trẻ con¿¿ 活幼心法大全 Hoạt ấu tâm pháp đại toàn http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/778/ ¿Ghi chép các bài thuốc chữa trị các chứng: đậu, chẩn, kinh phong của trẻ em theo sách cùng tên của Chu Vũ Tuân [周雨郇] do nhà sách Ngũ Vân Lâu [五雲樓] (Trung Quốc) xuất bản. Sách gồm 9 quyển, hầu hết đều nói về việc chẩn đoán và điều trị bệnh đậu mùa¿. 活世良方 Hoạt thế lương phương http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/500/ 經驗良方 Kinh nghiệm lương phương http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/1015/ ¿Sách thuốc của nhà cao đan hoàn tán Y Lâm đường 醫林堂, hiệu Tường Phong 祥峯. Tên sách bên trong đề: Đậu khoa toản yếu toàn tập 痘科篡要全集. Đầu sách vẽ h́nh bộ mặt người có ghi chú về từng bộ phận trên khuôn mặt. Tiếp đến là phần Diện bộ quyết 面部訣(bài ca tóm tắt yếu quyết xem mặt chẩn bệnh). Phương pháp điều trị và các thang thuốc chính điều trị bệnh đậu¿ 經治婦人小兒諸症總畧 Kinh trị phụ nhân tiểu nhi chư chứng tổng lược http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/803/ ¿Mỗi trang sách chia làm 2 phần: nửa trên viết chữ Hán, nửa dưới viết chữ Nôm giải nghĩa phần trên. Nội dung: Những bài thuốc chữa bệnh cho trẻ con:1. Bệnh phụ nữ: chữa các chứng hậu sản dùng bài thuốc Gia vị b́nh vị tán, đơn đại hoàng, đoạt mệnh hoàn¿2.Bệnh trẻ em: trẻ con bị liệt, hen xuyễn, ho đờm, khan tiếng¿Các phương thuốc: Nhiệt môn tổng quát ca, thương phương tổng quát ca, khái thấu tổng quát ca¿¿. 樂生心得 Lạc sinh tâm đắc http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/806/ 樂生心得經治國語歌 Lạc sinh tâm đắc kinh trị quốc ngữ ca http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/807/ ¿1-Diễn ca lục bát (Chữ Nôm) về việc làm bài thơ quốc âm này để dạy con cháu cách chữa bệnh cứu người. Gồm các môn: Chữa trẻ con bị cam, trùng cắn; cách chữa: dùng lục vị bổ thũng, bát vị bổ hỏa, thập toàn chính bổ. Chữa bệnh phụ nữ: khí huyết suy, trị đờm, chữa bệnh do tâm tỳ biến chứng: dùng bài nhân sâm¿trị tỳ phế, bổ trung khí huyết thăng. Các chứng do cảm nhập lư: nhân sâm đỗ vị¿ 2-Tổng luận về bệnh phong hàn thử thấp tổng luận: bài luận viết bằng chữ Nôm luận về các chứng bệnh do bị phong, hàn nhiệt thấp gây ra. Các thang thuốc chữa như: ngũ tích thang, ích nguyên tán, b́nh vị thang¿¿. 呂祖靈籤 Lă tổ linh tiêm http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/1017/ ¿Nội dung: Gồm hơn 300 quẻ thẻ giáng bút gọi là của Lă Tổ 呂祖(tức Lă Động Tân), mỗi quẻ là một bài thuốc chữa bệnh. Các bệnh chia làm 5 khoa: nam khoa, phụ khoa, nhi khoa, ngoại khoa, mục khoa¿ 吕祖師勅演廣化真經 Lă Tổ Sư sắc diễn quảng hoá chân kinh (q.56) http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/507/ 黎先生正傳痛目祕方 Lê Tiên sinh chính truyền thống mục bí phương http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/813/ ¿ Dưới tên sách có ghi chú Lê tiên sinh người xă Thuận Tôn, huyện Gia Lâm, tỉnh Bắc Ninh. Một số bài thuốc chữa đau mắt, rắn rết cắn, chữa bệnh nhiệt táo, chữa trẻ em bị cam lưỡi, cam răng, ra mồ hôi, phụ nữ kinh nguyệt không đều, bệnh bán thân bất toại, bệnh hậu sản, trẻ em bị chứng sài¿¿. 馮氏錦囊秘錄雜症Phùng thị cẩm nang bí lục tạp chứng (q.01-02) http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/318/ Sách do nhà y học nổi tiếng Trung Quốc Phùng Triệu Trương soạn, bao gồm các phần: Quyển thủ: 1 bài tựa, 1 Phàm lệ, mục lục và quyển thủ thượng và quyển thủ hạ ghi chép các bài thuốc chữa các bệnh về người lớn, và trẻ em; q. 1-2: bàn về các chứng bệnh, các phép luận âm dương, ngũ hành, thất t́nh¿; q. 3-4: Các tạp chứng, phương mạch, bệnh trẻ em và phụ nữ; q.5: Tạp chứng: Bệnh trẻ em; q. 7-8: Phương mạch, tâm tỳ bệnh, phong môn, nhi khoa. 馮氏正宗Phùng thị chính tông (q.03) http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/322/ Sách do nhà y học nổi tiếng Trung Quốc Phùng Triệu Trương soạn, bao gồm các quyển: Q.3: Phương tề tính dược toàn hiệu 方劑性葯全效; q.4: Cẩm nang tạp chứng 錦囊雜症; q.5: Cẩm nang tạp chứng sách lược 錦囊雜症策畧; q.7: Hoạt ấu tập thành 活幼集成; q.8: Cẩm nang ngoại khoa toát yếu 錦囊外科撮要; q.cấn: Cẩm nang tạp chứng quyển hạ 錦囊雜症卷下. 瘡疡經驗全書Sang dương kinh nghiệm toàn thư http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/899/ ¿Sách chép tay, sờn mép. Không đề tên tác giả. Sách ghi về bệnh đậu, cách kiêng và bài thuốc chữa bệnh: Bệnh đậu ở trẻ em: các điều cấm kỵ khi lên đậu (gồm 18 điều như: pḥng phải sạch sẽ, quần áo sạch sẽ, sau khi đậu bay không nên ăn chất tanh, béo¿). Các bài thuốc làm cho đậu mọc đều, dày, thuốc làm cho đậu bay, không bị biến chứng¿Có các h́nh vẽ về cách chữa cho máu lưu thông, máu đủ trong khi lên đậu (khí huyết giao hội đồ thuyết, khí huyết giao hội bất túc đồ thuyết, khí huyết thiên thăng thụ hung đồ thuyết, đinh độc đồ, đậu chẩn tứ tự kinh, khí huyết thuận nghịch thiên¿). Các bài thuốc: Bảo nguyên thang gia giảm, Bảo nguyên thang, Thuỷ dương thang, tứ vị thăng ma thang, thập nhất vị mộc hương tán, thập nhị vị dị công tán¿¿ 心傳祕決新書Tâm truyền bí quyết tân thư http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/592/ ¿Bản chép tay quyển 1 của bộ Hải Thượng Lăn Ông, đề là: Hải Thượng Lăn Ông quyển chi nhất 海上懶翁卷之一 新刊南藥神效十科應治Tân san nam dược thần hiệu thập khoa ứng trị (q.05) http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/547/ Bộ sách chỉ c̣n lại từ quyển 5 đến quyển 9. Q.5 các bệnh về khoa Bất thông 不痛. Q.6 các bệnh về khoa Cửu khiếu 九竅. Q.7 các bệnh về khoa Nội thương 内傷. Q.8 các bện về khoa Phụ nhân 婦人. Q.9 các bệnh về khoa Tiểu nhi小兒. 新刊普濟良方Tân san phổ tế lương phương http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/550/ Sách được chia làm nhiều quyển nhỏ, mỗi quyển chủ trị về một khoa: Quyển 1: Thời chứng 時症. Quyển 2: Thương độc 傷毒. Quyển 3: Nữ khoa 女科. Quyển 4: Nhhi khoa 兒科. Quyển 5: Cấp cứu 急救. Quyển 6: Tạp chứng 雜症. Quyển 7: Nhị tiện 二便. Quyển 8: Nhăn khoa 眼科. Quyển mạt (cuối): Bổ di 補遺. Ngoài ra có chú giải bằng chữ Nôm 64 vị thuốc. 新刊釋氏要覽行持密想 Tân san thích thị yếu lăm hành tŕ mật tưởng http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/588/ ¿Sách có lẽ in vào đời Lê. Toàn bộ sách theo mục lục có 5 quyển: hiện thiếu q.2 và q.5; q.4 đóng ở cuối sách; q.1 đóng ở đầu sách (đóng ngược).¿ 新鐫海上醫宗心領全帙 Tân thuyên Hải Thượng y tông tâm lĩnh toàn trật (q.01) http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/358/ Tổng bộ sách gồm 61 quyển, cộng Quyển thủ 卷首 và Quyển vĩ 卷尾. 2 bài tựa: 1 bài tựa của Lê Hữu Trác 黎有卓 đề năm Cảnh Hưng Canh Dần (1730), 1 bài tựa của Lê Cúc Linh 黎菊靈 , 1 phàm lệ, 1 mục lục, có nghi lễ tế Tiên sư, văn tế, cáo văn, thơ vịnh, bài Y huấn. Toàn tập các trước tác y học, triết học, văn học của danh y Lê Hữu Trác, gồm những quyển sau đây: Q.thủ: Y nghiệp thần chương 醫業神章 (những điều tâm đắc trong đời làm thuốc). q.1: Nội kinh yếu chỉ 内經要旨 (những nguyên lí về y học như âm dương kinh mạch¿). q.2: Y gia quan miện 醫家冠冕 (các danh y nổi tiếng đời trước). q.3-5: Y hải cầu nguyên 醫海求源 (ngọn nguồn của biển y học). q.6: Huyễn tẫn phát vi 玄牝發溦 (lí luận về y học và phương pháp chữa bệnh). q.7: Khôn hóa thái chân 坤化񠈚真 ( lí luận về học và phương pháp chữa bệnh). q.8: Đạo lưu dư vận 導流餘韻 (bàn về y lí, y thuật). q.9: Vận khí bí điển 運氣秘典 (bàn về khái niệm vận khí và vọng khí). q.10-11: Dược phẩm vựng yếu 藥品彙要 (tính chất các vị thuốc). q.12-13: Lĩnh Nam bản thảo 嶺南本草(tính chất, công dụng các cây thuốc, vị thuốc Nam). q.14: Ngoại cảm thông trị 外感通治 (các bệnh về ngoại cảm và cách chữa). q.15-24: Bách bệnh cơ yếu 百病機要 (nguồn gốc, triệu chứng và phương pháp chữa các bệnh). q.25: Y trung quan kiện 醫中關鍵 (những điểm mấu chốt trong y học). q.26-27: Phụ đạo xán nhiên 婦道燦然(tác phẩm về phụ khoa). q.28: Toạ thảo lương mô 坐草良模 (điều cốt yếu về sinh đẻ). q.19-33: Ấu ấu tu tri 幼幼須知 (chữa các bệnh về nhi khoa). Q.34-43: Mộng trung giác đậu 夢中覺痘 ( triệu chứng, phương pháp điều trị và các bài thuốc chữa bệnh đậu mùa). q.44: Ma chẩn chuẩn thằng 麻疹準繩 (phương pháp điều trị bệnh sởi). q.45: Tâm đắc thần phương 心得神方 (những bài thuốc kinh nghiệm hay). Q.46: Hiệu phỏng tân phương 傚倣新方 (những bài thuốc mới). q.47-49: Bách gia trân tàng 百家珍藏 (các phương pháp và bài thuốc chữa bệnh của các danh y thời trước). q.50-57: Hành giản trân nhu 行簡珍需 (phương pháp và những bài thuốc hiệu nghiệm chữa các bệnh thường gặp). q.58: Y phương hải hội 醫方海會 (sưu tập các bài thuốc chữa bệnh). Q.59: Y dương án 醫陽案 . q.60: Y âm án 醫陰案 ( một số bệnh án đă điều trị). q.61: Truyền tâm bí chỉ 傳心秘旨 (những điều tâm đắc trong đời làm thuốc và những câu cách ngôn quư cần được quán triệt trong y học). q.cuối: Thượng Kinh kí sự 上京記事 (Bài kí về Kinh đô Thăng Long (Hà Nội)). 壽世寶源Thọ thế bảo nguyên http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/651/ Hiện bộ sách chỉ c̣n 2 quyển 7 và 8 thuộc tập Canh, từ tập Giáp đến tập Kỉ bị thất lạc. Quyển 7 là Phụ nhân khoa 婦人科, nguyên nhân và các bài thuôc điều trị những căn bệnh có liên quan đến phụ nữ như: Kinh bế 經閉, băng lậu 崩漏, sản hậu 產後¿; quyển 8 là Tiểu nhi khoa 小兒科, các bệnh có liên quan đến trẻ con như: Cảm mạo 感冒, nhăn tật 眼疾, cam tật 甘疾¿ 傷寒Thương hàn http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/558/ Bàn luận về triệu chứng của bệnh thương hàn, nguyên nhân gây bệnh. Các bệnh chủ về mạch như: Tứ mạch bát yếu 四脉八要, Chư mạch chủ bệnh 諸脉主病, Tạp bệnh mạch pháp 雜病脉法¿ 傷寒集解國音歌Thương hàn tập giải quốc âm ca http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/659/ ¿Sách không có tác giả, tŕnh bày phần trên kê tên thang thuốc và các vị thuốc, phần dưới diễn ca về bệnh thương hàn, tác dụng của thang thuốc. Ví dụ đầu sách có bài Ma hoàng thang, trên ghi: uống nóng, gồm có: ma hoàng 3 tiền, quế chi 2 tiền, hạnh nhân 10 hạt, cam thảo 6 phân, gừng 3 lát, hành 2 đài. Phần dưới ghi: ¿Trời Nam vững đặt âu vàng, Đội ơn thượng đức chỉ đường nhân dân. Mở nay thể ấy thượng nhân, Muôn đường tham tán vân vân nói bàn. Từng nghe trị sản thương hàn, xưa thầy trọng cảnh hiệu cương tinh tường. Một trăm mười có ba phương, Thực là biểu lư âm dương rành rành. Thật giả nay kê lục kinh, phát ra đầu nhọt nóng ḿnh kinh xương. Ấy là kinh túc thái dương, bàng quang là nó tơ tường chưa sai.... Thái dương chứng ấy thương hàn, Ma hoàng thang dụng giải nàn vụ đông¿. Tiếp đến là các thang: Quế chi thang, Dị lăo trung, Hoà thang, Cát căn giải cơ thang, Bạch hổ thang, Đại sài hổ thang...... cũng được tŕnh bày như bài thuốc chữa trị thương hàn.¿ 靜耘齋集驗方Tĩnh Vân Trai tập nghiệm phương http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/560/ Những phương thuốc linh nghiệm trong việc điều trị bệnh như: Cấp cứu môn 急救門, Đầu thống môn 頭痛門, Tị môn 鼻門, Nhăn môn 眼門¿ 宅園門傳醫書集要Trạch viên môn truyền y thư tập yếu http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/1235/ ¿Sách y học viết theo thể thơ lục bát: ¿Tống Nho lăo thủa ngày nhàn nhật, Dẫn tổ sư diệu thuật duy truyền. Xem đời thượng cổ thánh hiền, Tam đại dĩ tiền y dược tế sinh¿¿ Các bài thuốc chia thành các thiên: Thứ nhất: tự bày tứ quân, tiện thương bất thực đồng cân thế này. - Thứ hai: Hàn nhiệt một thiên, lao đầu tuỵ lệ mà rên ầm ầm. - Thứ ba: Trúng phong bái thôi - Thứ tư: Trúng thấp - Thứ năm: Thử khí (khí nóng) - Thứ sáu: Trị lậu - Thứ bảy: Bệnh phụ nữ - Thứ tám: Hạch sấu (ho) - Thứ chín: Huyết thuộc vệ âm - Thứ mười: Lao - Thứ 11: Bệnh mộng tinh ở nam giới - Thứ 12: Lang sài - Thứ 13: Trĩ ở trẻ em. Sau 13 thiên này đến bài: Bảo thai sinh tử ca. Tiếp sau đó lại là các phương thuốc trị bệnh như: Chủng tử kỳ phương - Hựu thần phương, toạ đạo dược, nhập pḥng tửu, xuất pḥng tửu¿ Tất cả 69 phương. Tiếp đến là bài: Vạn ứng như ư đan, vạn ứng hồi sinh đan, các bài thuốc cho phụ nữ sau khi sinh như: đẻ khó, xuất huyết không ngừng, sau đẻ tứ chi phù thũng, máu xấu sau đẻ, đau bụng đi ngoài sau đẻ¿ Cuối sách là bài thuốc trị toàn thân phù thũng, phần này chữ viết không giống phần trên.¿ 陳子性藏書Trần Tử Tính tàng thư (q.01-02) http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/562/ Bài tựa do Thị sinh Thiệu Thái Cù 卲泰衢 đề. Bài gia huấn do Tử Tính Phủ 子性甫 viết. Sách xem phong thuỷ, địa lí, có bài Tị thiên luận, có các h́nh vẽ thái cực đồ, lưỡng nghi sinh tứ tượng, tứ tượng sinh bát quái, nhật đồ, nguyệt đồ¿ để diễn tả các môn các thuyết cụ thể hơn. 海上珠玉格言 懶翁珠玉格言撮要 ¿ Hải Thượng châu ngọc cách ngôn Lăn Ông châu ngọc cách ngôn toát yếu: http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/211/page/1 Nội dung ghi chép những thông tin quư báu của Hải Thượng Lăn Ông 海上 懶翁 về nguyên nhân gây ra một số loại bệnh tật cũng như những phương pháp chữa trị hữu hiệu. 海上大成懶翁集成先天Hải thượng đại thành Lăn Ông tập thành tiên thiên: http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/212/ Sách được chia làm 37 mục, bàn luận về những vấn đề về y học của Hải Thượng Lăn Ông 海上 懶翁 (Lê Hữu Trác) như: Thuỷ hoả lập mệnh luận 水火立命論,Chư bệnh cầu nguyên luận 諸病求源論, Bổ dược đắc nghi luận 補藥得宜論, Trị Pháp đề cương 治法提綱, Bát vị gia giảm 八味加减, Tiên thiên hư chứng trị liệu đại chỉ 先天虚證治療大旨,¿ 海上心得神方 ¿ 懶翁心得神方Hải Thượng tâm đắc thần phương ¿ Lăn Ông tâm đắc thần phương http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/214/ Các phương thuốc thần hiệu của Hải Thượng Lăn Ông 海上懶翁 chữa trị các chứng bệnh về mạch yếu, dương yếu, bệnh thận, dưỡng thai, bổ khí huyết, bổ dương,¿ 海上行簡珍需Hải Thượng hành giản trân nhu: http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/213/ Sách biên chép những bài thuốc quư và cách chữa trị đơn giản về những chứng bệnh thông thường như: Các chứng Trúng phong 中風, Thương phong 傷風, Trúng khí 中氣, Thương hàn 傷寒, Trúng thử 中暑, Nhiệt bệnh 熱病, Ôn bệnh 温病, Thấp chứng 濕症, Phát hoàng bệnh 發黄病, Cước khí bệnh 脚氣病, Đầu thống bệnh 頭痛病... 海上醫海求源 ¿ 懶翁醫海求源Hải Thượng y hải cầu nguyên ¿ Lăn Ông y hải cầu nguyên http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/215/ Vận dụng những quy luật vận hành của trời đất và những bộ phận trong cơ thể của con người để t́m ra nguồn gốc, nguyên nhân cốt yếu gây nên bệnh tật như: Tiểu tiện bất lợi, Sau bệnh mất tiếng do thận yếu, ăn không được do hoả vượng, ăn vào nôn ra do thiếu hoả, bạo bệnh bị chết đều thuộc ở hoả, tinh thần dồi dào th́ vui cười không ngớt, tinh thần suy giảm gây nên buồn phiền, tinh thần bị hao tán ở bên trong là do khí huyết trong thân thể không làm chủ được. 新鐫海上醫宗心領全帙Tân thuyên Hải Thượng y tông tâm lĩnh toàn trật (q.thủ) http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/357/ Tổng bộ sách gồm 61 quyển, cộng Quyển thủ 卷首 và Quyển vĩ 卷尾. 2 bài tựa: 1 bài tựa của Lê Hữu Trác 黎有卓 đề năm Cảnh Hưng Canh Dần (1730), 1 bài tựa của Lê Cúc Linh 黎菊靈 , 1 phàm lệ, 1 mục lục, có nghi lễ tế Tiên sư, văn tế, cáo văn, thơ vịnh, bài Y huấn. Toàn tập các trước tác y học, triết học, văn học của danh y Lê Hữu Trác, gồm những quyển sau đây: Q.thủ: Y nghiệp thần chương 醫業神章 (những điều tâm đắc trong đời làm thuốc). q.1: Nội kinh yếu chỉ 内經要旨 (những nguyên lí về y học như âm dương kinh mạch¿). q.2: Y gia quan miện 醫家冠冕 (các danh y nổi tiếng đời trước). q.3-5: Y hải cầu nguyên 醫海求源 (ngọn nguồn của biển y học). q.6: Huyễn tẫn phát vi 玄牝發溦 (lí luận về y học và phương pháp chữa bệnh). q.7: Khôn hóa thái chân 坤化񠈚真 ( lí luận về học và phương pháp chữa bệnh). q.8: Đạo lưu dư vận 導流餘韻 (bàn về y lí, y thuật). q.9: Vận khí bí điển 運氣秘典 (bàn về khái niệm vận khí và vọng khí). q.10-11: Dược phẩm vựng yếu 藥品彙要 (tính chất các vị thuốc). q.12-13: Lĩnh Nam bản thảo 嶺南本草(tính chất, công dụng các cây thuốc, vị thuốc Nam). q.14: Ngoại cảm thông trị 外感通治 (các bệnh về ngoại cảm và cách chữa). q.15-24: Bách bệnh cơ yếu 百病機要 (nguồn gốc, triệu chứng và phương pháp chữa các bệnh). q.25: Y trung quan kiện 醫中關鍵 (những điểm mấu chốt trong y học). q.26-27: Phụ đạo xán nhiên 婦道燦然(tác phẩm về phụ khoa). q.28: Toạ thảo lương mô 坐草良模 (điều cốt yếu về sinh đẻ). q.19-33: Ấu ấu tu tri 幼幼須知 (chữa các bệnh về nhi khoa). Q.34-43: Mộng trung giác đậu 夢中覺痘 ( triệu chứng, phương pháp điều trị và các bài thuốc chữa bệnh đậu mùa). q.44: Ma chẩn chuẩn thằng 麻疹準繩 (phương pháp điều trị bệnh sởi). q.45: Tâm đắc thần phương 心得神方 (những bài thuốc kinh nghiệm hay). Q.46: Hiệu phỏng tân phương 傚倣新方 (những bài thuốc mới). q.47-49: Bách gia trân tàng 百家珍藏 (các phương pháp và bài thuốc chữa bệnh của các danh y thời trước). q.50-57: Hành giản trân nhu 行簡珍需 (phương pháp và những bài thuốc hiệu nghiệm chữa các bệnh thường gặp). q.58: Y phương hải hội 醫方海會 (sưu tập các bài thuốc chữa bệnh). Q.59: Y dương án 醫陽案 . q.60: Y âm án 醫陰案 ( một số bệnh án đă điều trị). q.61: Truyền tâm bí chỉ 傳心秘旨 (những điều tâm đắc trong đời làm thuốc và những câu cách ngôn quư cần được quán triệt trong y học). q.cuối: Thượng Kinh kí sự 上京記事 (Bài kí về Kinh đô Thăng Long (Hà Nội)[ Thiếu các quyển: 15,16,19,20,21,22,23,24]. 新鐫海上醫宗心領全帙Tân thuyên Hải Thượng y tông tâm lĩnh toàn trật (q.01) http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/358/ Nguồn: http://lib.nomfoundation.org/collection/1/subject/4?sort=Title%20(QN)